Οι πατανίες είναι από τα πιο
παραδοσιακά χειροτεχνήματα της κρητικής υφαντικής τέχνης και αποτελούν
σημαντικό μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κρήτης. Αυτές οι
υφαντές κουβέρτες, πέρα από τη χρήση τους ως κλινοσκεπάσματα,
χρησιμοποιούνται και για το στόλισμα του σπιτικού, προσφέροντας ζεστασιά
και ομορφιά στους χώρους.
Η διακόσμηση των πατανιών είναι πλούσια
και ποικιλόμορφη, αποτελώντας ένα μεγάλο και σημαντικό κεφάλαιο στη
μελέτη των διακοσμητικών σχεδίων και θεμάτων της κρητικής υφαντικής
τέχνης. Οι πατανίες καλύπτουν όλες τις κατηγορίες διακόσμησης, με σχέδια
που περιλαμβάνουν διακοσμητικά μοτίβα, φυτικά και ζωικά θέματα,
θρησκευτικές παραστάσεις, θέματα από την καθημερινή ζωή και ιστορικές
αναφορές.
Ανάλογα με την πολύπλοκη τεχνική της ύφανσης, οι
πατανίες παίρνουν διάφορα ονόματα, που αντικατοπτρίζουν τις διαφορετικές
μεθόδους και τα χαρακτηριστικά τους. Μερικά από αυτά τα ονόματα είναι: πατητή, σταυρωτή, ορθοστήμονη, δεξιμάτη, κουσκουσελίδικη, ξομπλιαστή, σόσκουλη, πλουμάτη, περαματιστή, κιλιμάτη και άλλα.
Οι
πατανίες κατασκευάζονται με τη χρήση παραδοσιακών αργαλειών, και η
ύφανση τους απαιτεί μεγάλη δεξιοτεχνία και υπομονή. Οι τεχνικές και τα
μοτίβα που χρησιμοποιούνται διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή της Κρήτης,
καθιστώντας κάθε πατανία μοναδική. Οι υφαντές πατανίες είναι συνήθως
φτιαγμένες από μαλλί προβάτου, το οποίο προσφέρει ανθεκτικότητα και
ζεστασιά.
Οι πατανίες της Κρήτης δεν είναι μόνο αντικείμενα
χρηστικής αξίας, αλλά και έργα τέχνης που μεταφέρουν την παράδοση και
την αισθητική του νησιού από γενιά σε γενιά. Οι υφαντές αυτές κουβέρτες
αποτελούν έναν ζωντανό δεσμό με το παρελθόν, διατηρώντας ζωντανές τις
παραδόσεις και τις τεχνικές της κρητικής υφαντικής τέχνης.
