Νηματοποίηση Λιναριού
Περιγραφή θέματος
-
-
Σπορά:
Το λινάρι το φυτεύανε τον Οκτώβριο, όπως σπέρνονται όλα τα δημητριακά, μαζί με τις πρώτες βροχές, δε συνήθιζαν να το σπέρνουν την άνοιξη γιατί χολεριάζει. Ο γεωργός πριν τη σπορά ανακάτευε τον σπόρο μαζί με χώμα σε κάποιο σακί και μετά το σκορπούσε στο χωράφι. Με αυτή την τακτική κατάφερνε ομοιόμορφη σπορά, και δεν έβγαιναν πυκνά τα φυτά!
Κατά τη διάρκεια της βλάστησης, το λινάρι περνά από διάφορα στάδια ανάπτυξης. Αρχικά, το λινάρι παράγει λεπτά, λαμπερά πράσινα φύλλα που αργότερα μπορεί να αποκτήσουν μια απόχρωση ανάλογα με την ποικιλία του. Καθώς το φυτό ωριμάζει, ο κορμός του γίνεται πιο ανθεκτικός και ψηλώνει, σχηματίζοντας έναν λεπτό, ψηλό και ανοιχτόχρωμο κορμό. Ο κορμός αυτός μπορεί να είναι σχετικά λεπτός και ανθεκτικός. Το λινάρι στη συνέχεια αναπτύσσει λουλούδια. Το άνθος του είναι μικρό και χρώματος θαλασσί ανοιχτού. Όταν φυσάει δε ο αέρας κάνει πολύ ωραίους κυματισμούς και νομίζει κανείς ότι βλέπει θάλασσα. Οι άνθρωποι της Κρήτης παρομοίαζαν το ανθισμένο λινάρι σαν ένα χωράφι θάλασσαν.
Κατά τη διάρκεια της βλάστησης, το λινάρι μπορεί να δημιουργήσει έναν κορμό που φαίνεται αρκετά πυκνός και μεγάλος, ειδικά όταν φτάσει στο τελικό στάδιο της ανάπτυξής του. Η ρίζα του λιναριού είναι ελαφρώς χοντρή και εισχωρεί κάθετα στο έδαφος. Πέρα από την κύρια ρίζα, υπάρχουν και μερικές λεπτές τρίχες που εκτείνονται προς τα πλάγια. Ο καρπός του λιναριού συγκεντρώνεται μέσα σε ένα μικρό κεφαλάκι που έχει περίπου το μέγεθος ενός ρεβιθιού. Εκεί μέσα βρίσκεται ο λιναρόσπορος, ο οποίος είναι η σπόρος που χρησιμοποιείται για την αναπαραγωγή του φυτού.
-
Συγκομιδή:
Η συγκομιδή του λιναριού συνήθως γίνεται μετά το ξήρανση του φυτού. Κοντά στον Απρίλιο ή τον Μάιο, όταν το λινάρι παίρνει ένα όμορφο χρυσαφί χρώμα, γινόταν το θέρος. Συνήθως τα φυτά κόβονταν κοντά στο έδαφος – τα ξεπάτωναν δηλαδή, γιατί αν τα κόβανε χαλούσε το νήμα.
-
Επεξεργασία λιναριού:
Αφού ξεπάτωναν το λινάρι, το κάνανε μάτσα μάτσα, όσα χωράνε στις φούχτες των δύο χεριών, το τινάζανε ελαφρά να φύγει το τυχόν χώμα από τις ρίζες, και τα δένανε με το ίδιο το λινάρι.
Στη συνέχεια τα άφηναν να ξεραθούν πριν από την εξαγωγή των χρησιμοποιούμενων μερών τους. Αφού το λινάρι ξεραθεί καλά παίρνανε ένα ένα το ματσάκι και το τοποθετούσαν με τη πλευρά που είχε τα «κεφάλια» πάνω σε μία πέτρα, και με ένα ξύλινο κόπανο κοπάνιζαν ελαφρά τα κεφάλια τους, να σπάσουν, και να χυθεί ο λιναρόσπορος. Το κοπάνισμα του λιναριού για να φύγει ο σπόρος, έπρεπε να γίνει με προσοχή, ώστε να μη σπάσει και αχρηστευθεί.
Το λινάρι έχει ένα κεντρικό ξυλώδες τμήμα και ένα εξωτερικό ινώδες τμήμα. Για να απαλλαγούν από το ξυλώδες τμήμα, το οποίο είναι άχρηστο και μπορεί να εμποδίζει τη διαδικασία νηματοποίησης, οι καλλιεργητές βάζανε τα μάτσα του λιναριού μέσα σε νερό για 15 με 25 μέρες ώσπου ο ξυλώδης φλοιός του λιναριού να σαπίσει καλά. Το μούσκεμα του λιναριού μπορούσε να γίνει είτε σε δεξαμενές με νερό, είτε σε ποτάμια ή θάλασσες. Συνήθιζαν να “πετρώνουν” όπως λέγανε το λινάρι, δηλαδή βάζανε πάνω του βαριές πέτρες ή κουτσούρια για να μην επιπλέει και να είναι σίγουροι πως όλο το λινάρι θα παραμείνει βυθισμένο στο νερό. Αυτή η διαδικασία η οποία λέγεται «βρόχιασμα», βοηθούσε στην απομάκρυνση των ίνων από το ξυλώδες μέρος του λιναριού, καθιστώντας τις ίνες πιο ευέλικτες και εύκαμπτες για την περαιτέρω επεξεργασία και νηματοποίηση.
Στη συνέχεια τα βγάζανε από το νερό και τα στοιβάζανε στον ήλιο όρθια για να στεγνώσουν για 10 με 15 μέρες περίπου.
Μετά τη στέγνωση του λιναριού, ακολουθεί μια σειρά επεξεργασιών μέχρι να απομείνουν μόνο οι καθαρές ίνες του, οι οποίες μπορούν στη συνέχεια να μετατραπούν σε νήμα.