Topic outline

  • Γενικά

    • Το μαλλί στην Κρήτη προέρχεται κυρίως από πρόβατα που εκτρέφονται στην περιοχή. Οι ράτσες των προβάτων περιλαμβάνουν τις ντόπιες κρητικές φυλές, που είναι καλά προσαρμοσμένες στο κλίμα και το έδαφος της Κρήτης.
      Το κούρεμα των προβάτων γίνεται συνήθως μία φορά το χρόνο, την άνοιξη, όταν η ποιότητα του μαλλιού είναι καλύτερη.
      Πριν να μετατραπεί σε νήμα, το μαλλί έπρεπε να πλυθεί, να καθαριστεί και να χτενιστεί για να ισιώσει. Στη συνέχεια, οι ίνες γνέθονταν και περιπλέκονταν μεταξύ τους, ώστε να δημιουργήσουν ένα μακρύ, ομοιόμορφο νήμα.

      Εικόνα

◄Διαδικασία καθαρισμού

  • Νηματοποίηση Μαλλιού

    • Το Ξάσιμο του μαλλιού
      Μετά το πλύσιμο, το μαλλί στεγνώνει και στη συνέχεια περνάει από τα χέρια των γυναικών, οι οποίες με υπομονή και επιδεξιότητα το ξαίνουν, το χτενίζουν δηλαδή με ειδικά εργαλεία. Αυτή η διαδικασία βοηθά στο να διαχωριστούν οι ίνες και να γίνουν πιο λείες.

      Το χτένισμα, που συχνά ονομάζεται και "ξάντησμα", γίνεται με ειδικές χτένες ή "τσατσάρες". Οι χτένες έχουν πυκνά και μακριά δόντια και χρησιμοποιούνται για να ξεμπερδέψουν τις ίνες και να τις κάνουν πιο ομοιόμορφες.

      • Κατά τη διαδικασία, αφαιρούνται τυχόν κόμποι ή υπόλοιπα ξένων υλικών.
      • Το χτένισμα επίσης διαχωρίζει τις ίνες, καθιστώντας τες πιο εύκολες στη διαχείριση κατά το γνέσιμο.
      Οι ίνες που έχουν χτενιστεί τοποθετούνται σε μαλακά στρώματα, που συχνά μοιάζουν με "μαξιλαράκια". Από αυτά τα στρώματα θα τραβηχτούν ίνες κατά το γνέσιμο.

      Το ξάσιμο του μαλλιού ήταν συχνά μια συλλογική δραστηριότητα. Οι γυναίκες μαζεύονταν σε σπίτια ή αυλές, μοιράζονταν τη δουλειά και συζητούσαν ή τραγουδούσαν, μετατρέποντας τη χειρωνακτική εργασία σε ευκαιρία κοινωνικής αλληλεπίδρασης.

      Σήμερα, σε πολλές περιοχές της Κρήτης αλλά και της Ελλάδας γενικότερα, η διαδικασία του ξασίματος εξακολουθεί να διατηρείται ζωντανή μέσα από πολιτιστικούς συλλόγους και εργαστήρια παραδοσιακών τεχνών.

    • Γνέσιμο της κλωστής
      Το γνέσιμο είναι η διαδικασία κατά την οποία μετατρέπονται οι ξασμένες ίνες σε νήμα με τη βοήθεια εργαλείων όπως η ρόκα και το αδράχτι.

      Μετά το ξάσιμο το μαλλί χωρίζεται σε τουλούπες που τοποθετούνται στη ροκά. Με προσοχή, οι τρίχες του μαλλιού στρίβονται και δημιουργείται η κλωστή, η οποία δένεται στο αδράχτι.
        Εικόνα Εικόνα Εικόνα


      Το αδράχτι είναι ένα μακρύ ξύλο με μεταλλικό άγκιστρο στην κορυφή, ώστε να συγκρατεί την κλωστή. Στο κάτω μέρος του έχει ένα ξύλινο βαρίδι, που βοηθά στο στρίψιμο. Όταν το αδράχτι γεμίσει, η κλωστή μεταφέρεται στο τυλιγάδι, όπου τυλίγεται και μετριέται σε πήχες.

      Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία του τυλιγαδιού, το νήμα μεταφέρεται στην ανέμη. Από εκεί, με τη βοήθεια του άδραχτου και του θρομυλιού, το νήμα καταλήγει στα μασούρια. Πλέον είναι έτοιμο να χρησιμοποιηθεί για το στήσιμο του αργαλειού, ξεκινώντας το ταξίδι της δημιουργίας υφαντών.

      Η τέχνη του γνεσίματος απαιτεί δεξιοτεχνία και εμπειρία, καθώς η ομοιομορφία και η αντοχή του νήματος εξαρτώνται από την επιδεξιότητα της γνέστριας.

      Εικόνα Εικόνα



◄Διαδικασία καθαρισμού